Vatra dhe etërit

“Tradita nuk është adhurim i hirit, por ruajtje e zjarrit.” – Gustav Mahler

“Dihet, p.sh. se në të kaluarën, në disa fshatra ka qenë zakon që kur vinte nusja në shtëpinë e dhëndrit, ajo, pa u përshëndetur me asnjë njeri tjetër, duhej të vinte pranë vatrës, dhe, nëse vatra ishte në mes të dhomës, t’i binte rrotull vatrës tri herë; nëse vatra ishte rrëzë murit, ajo të përplaste simbolikisht kokën tri herë në oxhak. Pse bëhej ky rit? Mbasi në vatër, në të kaluarën, varrosej i pari i fisit, dhe mbi të zjarri duhej të mbahej i pashuar dhe nusja të përshëndeste atë të parin. Kjo gjë provohet edhe nga ana gjuhësore: fjala “vatër” e shqipes është identike me fjalën gjermane “vater” (baba), e afërt me tingëllimin e fjalës latine “pater” (baba), greke “patera” (baba) etj. – nga “Folklori shqiptar”, Gjergj Zheji